Omyłka rachunkowa w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego

Z kolei omyłka rachunkowa polega na błędnym przeprowadzeniu działań arytmetycznych, a oczywistość takiej omyłki wynika z tego, że z punktu widzenia matematycznego nieprawidłowość wyniku takich działań jest prosta do ustalenia i nie budzi wątpliwości. Z oczywistą omyłką rachunkową mamy do czynienia w sytuacji, gdy zostaje popełniony błąd o charakterze arytmetycznym, w szczególności błędne przeprowadzenie działań polegających na dodawaniu, odejmowaniu, mnożeniu, dzieleniu – fakt jego zaistnienia jest oczywisty, daje się ustalić przez proste sprawdzenie prawidłowości obliczeń i nie jest wątpliwe jaki powinien być prawidłowy wynik działań.

Dla przykładu, Krajowa Izba Odwoławcza w jednym z wyroków uznała, że „(…) w ofercie Przystępującego wystąpił błąd, mający wskazane wyżej cechy oczywistej omyłki rachunkowej – kwota podatku VAT, którego stawka zgodnie ze wskazaniem zamawiającego to 23% została obliczona w sposób błędny pod względem rachunkowym, t.j. wynik mnożenia cenny netto i stawki podatku VAT jest nieprawidłowy, czego konsekwencją jest błędne określenie ceny brutto (sumy wartości netto i podatku VAT)”. (wyrok KIO z dnia 4 lutego 2025 r., sygn. akt KIO 11/25[i]).

Omyłka rachunkowa – przykład wyroku KIO

Zamawiający poprawiając omyłkę rachunkową niejednokrotnie staje przed zasadniczym pytaniem, jak poprawiać, od lewa do prawa? Czy może od prawa do lewa? Na niniejsze pytanie Izba udzieliła odpowiedzi w wyroku KIO z dnia 2 grudnia 2024 r., sygn. akt 4187/24[ii]. Jak wynika z niniejszego orzeczenia „przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była ocena prawidłowości czynności Zamawiającego dokonania poprawy omyłki rachunkowej “Wartości netto” w pkt 4 Wyceny oferty Odwołującego. Odwołujący podnosił, że poprawie powinna ulec “Cena jednostkowa netto” w pkt 4 Wyceny w trybie poprawy omyłki pisarskiej bądź innej omyłki. W świetle dokumentów zamówienia oraz złożonej przez Odwołującego oferty Izba nie podzieliła stanowiska Odwołującego i uznała kwestionowaną czynność Zamawiającego za właściwą, w konsekwencji czego oddaliła odwołanie.

W pierwszej kolejności Odwołujący argumentował, że wskazanie w poz. “Wartość netto” w pkt 4 Wyceny nie stanowiło oczywistej omyłki rachunkowej. Odwołujący podnosił, że nie ziściła się żadna z przesłanek pozwalających na dokonanie poprawy w trybie art. 223 ust. 2 pkt 2 ustawy pzp, ponieważ ustalenie “Wartości netto” dla każdej z pozycji Wyceny nie wymagało wykonywania żadnych działań matematycznych czy rachunkowych, skoro Zamawiający dla wszystkich pozycji przyjął wartość (1) jeden. Odwołujący wskazywał dalej, że “Wycena” z załącznika nr 2A do SWZ stanowi rozbicie ceny ryczałtowej wykonania usługi, a nie formularz kalkulacyjny na podstawie którego dokonano wyceny, gdyż rozliczenie wykonania zamówienia nie będzie dokonywane na podstawie cen podanych w załączniku nr 2A. Dodatkowo podnosił, że Zamawiający nie zawarł w SWZ zasad obliczenia ceny oraz żadnych formuł matematycznych w pliku Exel załącznika nr 2A do SWZ, stąd nie mógł przyjąć, że poprawy należy dokonać w taki sposób, że wyjściową dla wskazania “Wartości netto” pkt 4 Wyceny była cena jednostkowa. Izba za chybione uznała powyższe twierdzenia Odwołującego.“

Omyłka rachunkowa – argumentacja KIO

“Zdaniem Izby, konstrukcja tego załącznika nazwanego “Wyceną” wskazuje wprost jak wykonawca miał przeprowadzić wycenę, aby uzyskać zsumowaną cenę oferty, która miała zostać podana w formularzu ofertowym. Zdaniem Izby oczywistym jest, że działania należało przeprowadzić od lewej do prawej, a następnie podsumować dodając wartości netto usług i powiększając je o wartość podatku VAT. Pierwsza bowiem kolumna, którą wypełniał wykonawca to “Cena jednostkowa netto”. Aby uzyskać wartość netto danej pozycji (poszczególnej usługi) należało natomiast przemnożyć cenę jednostkową przez ilość. Bez znaczenia jest przy tym, że ilość każdej z usług została określona jako 1. Nie wyklucza to zdaniem Izby obowiązku przeprowadzenia działań matematycznych, które ostatecznie kończyły się wyliczeniem zsumowanej ceny ofertowej: “RAZEM BRUTTO”.

“Postanowienia SWZ oraz konstrukcja załącznika nr 2A “Wycena” pozwalały więc w sytuacji zaistniałej w Wycenie Odwołującego łatwo błąd zauważyć i go poprawić tak jak uczynił to Zamawiający. Skoro cena jednostkowa netto została określona przez Odwołującego wysokości 1 000 000,00 zł netto to wartość netto przemnożona przez ilość 1 również powinna była wynieść 1 000 000,00 zł netto i taką wartość należało zsumować z pozostałymi wartościami, aby uzyskać ostateczną, zsumowaną cenę ofertową. Okoliczność, że Odwołujący dokonywał wyceny w inny sposób przygotowując ofertę, gdzie jak podnosił za wyjściową uznał cenę globalną, a następnie dokonał jej rozbicia pozostaje irrelewantna dla sposobu obliczenia ceny przewidzianego w postępowaniu i pozwalającego na poprawę omyłki rachunkowej. Dlatego też Izba uznała za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia dowody złożone przez Odwołującego: metodologia wypełnienia formularza cenowego oraz wycena obsługi laboratoryjnej”.

Poprawa omyłki rachunkowej. Od lewej do prawej? Czy od prawej do lewej?

Zatem w ocenie Izby – poprawa omyłki rachunkowej powinna dokonać się w schemacie od lewej do prawej – z uwagi na przyjęty przez zamawiającego formularz cenowy, jego konstrukcję oraz inne okoliczności sprawy, które nie dawały Izbie wątpliwości w jaki sposób poprawa omyłki rachunkowej ma następować. Jednak – co potwierdza orzecznictwo KIO – najistotniejsze są okoliczności niniejszej sprawy. W zależności od sytuacji, o czym będzie mowa w kolejnym artykule, poprawa takiej omyłki rachunkowej może nastąpić także od prawej do lewej.