Odwołanie imprezy lipcowej w maju nie znajduje obecnie uzasadnienia

Artykuł 145 ust. 1 ustawy Pzp jako przepis bezwzględnie obowiązujący daje zamawiającemu jednostronne prawo do odstąpienia od umowy w razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, że:

• wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym, czego nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, lub
• dalsze wykonywanie umowy może zagrozić istotnemu interesowi bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwu publicznemu

– w terminie 30 dni od dnia powzięcia wiadomości o tych okolicznościach.

Biorąc pod uwagę charakter przedmiotu zamówienia oraz pandemię koronawirusa czynność odstąpienia od umów może moim zdaniem nastąpić, wówczas gdy stan epidemii zostanie utrzymany, a aktualne obostrzenia obowiązujące do 13 kwietnia 2020 r. [odpowiedź była udzielana 10 kwietnia br. – przyp. redakcji] zostaną podtrzymane w wydłużonym czasie.

Póki co zakaz organizowania imprez masowych nie wydłużył się na tyle, by z całą pewnością stwierdzić, iż niemożliwa będzie ich organizacja w lipcu 2020 roku.

Wskazówki UZP

Zgodnie z opinią Urzędu Zamówień Publicznych zawartą w publikacji „Umowy o zamówienie publiczne w zarysie”: „Uprawnienie z art. 145 Pzp przysługuje jednak wyłącznie zamawiającemu, a nie wykonawcy, nawet gdy ziszczą się wszystkie przewidziane w tym przepisie okoliczności.

Jednocześnie zamawiający może, lecz nie musi, skorzystać z przysługującego mu prawa odstąpienia. Z drugiej strony w żadnym zakresie uprawnienie zamawiającego nie ma charakteru swobodnego, gdyż zostało ściśle uwarunkowane ustawowo. Będzie bezskuteczne, jeśli zostanie wykonane przy braku choćby pojedynczej przesłanki (…).

Uwarunkowanie z art. 145 ust. 1 ma wymiar szczególny. Pod względem funkcjonalnym przypadek ten wprawdzie zbliża się do klauzuli rebus sic stantibus z art. 357¹ kc, lecz jest jednak odmienny, nie pozwala na relację lex specialis derogat legi generali, choć obie dyspozycje mogą się nawzajem zazębiać.

Przepisu z art. 145 ust. 1 Pzp, z uwagi na jego wyjątkowy charakter, nie wolno interpretować rozszerzająco, tym bardziej, że mogłoby to prowadzić do kolizji pomiędzy indywidualnym interesem prywatnego wykonawcy a interesem publicznym, któremu tu trzeba dać pierwszeństwo. W szczególności istotna zmiana okoliczności może być nieco mniej intensywna niż nadzwyczajna zmiana, o której mowa w art. 357¹ kc, choć w obu przypadkach liczy się zmiana okoliczności pomiędzy stanem z dnia zawarcia umowy a późniejszymi fazami jej wykonywania.

Zasadnicze przesłanki odstąpienia od umowy na podstawie art. 145 ust.1 Pzp są cztery, a mianowicie:

–  istotna zmiana okoliczności,

–  wykonanie umowy nie leży w interesie publicznym,

 –  nieprzewidywalność w chwili zawarcia umowy,

–  30 dniowy termin na wykonanie odstąpienia”.

Istotna zmiana okoliczności zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą to, jak sam przepis wskazuje, zmiana, która wystąpiła i uniemożliwia utrzymanie postanowień umowy w mocy bez uszczerbku dla interesu publicznego lub bezpieczeństwa publicznego bądź państwa. Podstawą odstąpienia nie może być „przewidywanie” zaistnienia zmiany okoliczności.

Gdy obowiązek izolacji się wydłuży…

Biorąc pod uwagę fakt, iż realizacja umowy przypada w lipcu 2020 roku, a funkcjonowanie  administracyjno-społeczne jest ściśle uzależnione od działań polskiego rządu, należy bacznie obserwować sytuację.

W mojej ocenie ewentualne decyzje o odstąpieniu od zawartych umów powinny mieć solidną podstawę, której upatrywałabym w przedłużeniu obostrzeń po 13 kwietnia 2020 r.

Podstawa prawna

art. 145 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1843).