Orzekanie Krajowej Izby Odwoławczej – co dalej?

Zawieszenie prac Krajowej Izby Odwoławczej

W dniu 12 marca 2020 r. na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych (UZP) pojawił się wspólny komunikat Prezesa UZP oraz Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, w którym poinformowano, że w okresie od 16 do 27 marca 2020 r. zawiesza się organizację i rozpoznawanie spraw przed Krajową Izbą Odwoławczą (KIO). UZP powiadomił także o ograniczeniu kontaktu bezpośredniego w Kancelarii UZP i KIO.

Następnie 27 marca 2020 r. UZP opublikował informację, z której wynika, że w związku z ogłoszonym stanem epidemii oraz z przyjętymi przez Sejm RP zmianami w tzw. ustawie o COVID-19 w czasie trwania epidemii nie będą odbywały się rozprawy ani posiedzenia jawne przed KIO.

UZP zaznaczył przy tym, że wnoszenie odwołań do KIO odbywa się na niezmienionych zasadach. Oznacza to, że bieg terminów do wnoszenia do KIO odwołań, przystąpień i innych pism procesowych nie uległ zawieszeniu. Powyższe okoliczności potwierdza treść art. 15zzs ust. 3 tzw. ustawy o COVID-19.

Informator UZP – zapowiedź przywrócenia prac KIO

W dniu 21 kwietnia 2020 r. UZP opublikował Informator UZP nr 1/2020, w którym na stronie 9 zamieszczono artykuł pt. „Prace nad przywróceniem orzekania Krajowej Izby Odwoławczej”. Z jego treści wynika, że UZP wraz z KIO oraz Ministerstwem Rozwoju pracuje nad rozwiązaniami zmierzającymi do wznowienia rozpatrywania odwołań złożonych do KIO. W artykule poinformowano ponadto, że przygotowany został tymczasowy tryb orzekania KIO na podstawie dokumentacji przekazanej przez strony postępowania.

Najnowsze sygnały z UZP

W dniu 28 kwietnia 2020 r. UZP opublikował kolejny dokument, w którym poinformował, że Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Wskazał przy tym, że tenże projekt przewiduje uchylenie art. 15zzs Ustawy o COVID-19.

W art. 43 datowanego na 27 kwietnia 2020 r. projektu nowelizacji Ustawy o COVID-19 założono uchylenie przywołanego wyżej przepisu art. 15zzs. Może to oznaczać, że w razie uchwalenia projektu KIO wznowi pracę w normalnym trybie, choć brak co do tego całkowitej pewności Jednocześnie oznaczałoby to rezygnację z wprowadzenia szczególnych rozwiązań w pracy KIO.  

Co dalej z orzekaniem przez KIO

Obecnie KIO nie orzeka, co przyczynia się do przestoju w zamówieniach publicznych – rynku, który w 2018 r. stanowił niemalże 10% polskiego PKB[1], co z pewnością nie jest korzystne dla polskiej gospodarki. Jak wynika z treści art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843 j.t.), dalej: „PZP”, jeżeli sprawa jest rozpatrywana przez KIO, niemożliwe jest zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Wprawdzie art. 183 ust. 2 PZP przewiduje możliwość uchylenia powyższego zakazu, jednak do rozpatrzenia wniosku w trybie art. 183 ust 2 PZP konieczne byłoby orzeczenie KIO. Skoro więc KIO nie orzeka, obecnie nie można spodziewać się uchylenia zakazu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Co więcej, w przypadku wniesienia odwołania do KIO na czynności lub zaniechania zamawiającego w toku postępowania, zasadniczo niemożliwe jest dalsze prowadzenie tego postępowania do momentu wydania orzeczenia, chyba że zamawiający uwzględni odwołanie.

W przeciwnym razie, gdyby zamawiający zdecydował się na procedowanie pomimo braku orzeczenia KIO, narażałby się na dokonanie kolejnych czynności, które mogłyby być w przyszłości zakwestionowane przez KIO.

Wstrzymanie postępowań i brak możliwości zawierania umów w sprawie zamówienia publicznego prowadzi do opóźnień w realizacji inwestycji państwowych. Obecna sytuacja nie sprzyja zatem ani zamawiającym, ani wykonawcom. Z powyższych względów istotne jest jak najszybsze wypracowanie rozwiązań przywracających orzekanie KIO, chociażby te rozwiązania miały mieć charakter tymczasowy.

Doniesienia prasowe dotyczące „Tarczy 4.0”

Pojawiły się także doniesienia prasowe o kolejnych planach dotyczących przywrócenia orzekania KIO. Mają one zostać zawarte w tzw. „Tarczy 4.0”, której treść do dnia dzisiejszego nie została zamieszczona na stronach internetowych Rządu lub Sejmu.

Część informacji prasowych stwierdza, że projekt ustawy zakłada wznowienie prac KIO bez udziału stron. Z innych informacji wynika, że ostatecznie zrezygnowano z pomysłu wymiany pisemnych stanowisk i orzekania bez udziału stron. W chwili obecnej nie można wykluczyć żadnego scenariusza.

Pomysł wznowienia prac w oparciu o pisemne stanowiska stron wydaje się rozsądnym rozwiązaniem, które z jednej strony zapewniłoby wznowienie orzekania przez KIO, a z drugiej strony prowadziłoby do zachowania standardów bezpieczeństwa w związku z zagrożeniem epidemicznym.

Zrezygnowanie z rozpraw jest oczywiście minusem, gdyż strony zostałyby pozbawione możliwości bezpośredniego prezentowania swojego stanowiska członkom składu orzekającego. Jednakże takie rozwiązanie wydaje się uzasadnione i akceptowalne w obecnej sytuacji.

Trzeba zauważyć, że komunikaty dotyczące dalszych prac KIO trudno uznać za spójne. Aktualne warunki są wyjątkowe, jednak jednolity przekaz dotyczący wznowienia prac KIO (w tym informacja o trybie orzekania) mógłby pomóc ustabilizować sytuację na rynku zamówień publicznych. Najistotniejsze z punktu widzenia interesu jego uczestników jest przywrócenie orzekania KIO niezależnie od form rozpatrywania spraw. 

[1] Dokładniej – ok. 9,55% zgodnie z informacjami wynikającymi ze Sprawozdania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2018 r., dostępnego pod adresem: https://www.uzp.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0020/41555/Sprawozdanie-UZP-za-2018.pdf.